si BRUTUS

“hala, baka nahihirapan na si kagome, tumawag na tayo ng doktor” mungkahi ko kay Gemma

“ano ka ba, ganyan talaga si kagome manganak, nakakaawang tingnan pero mamaya lang ok na ulit sya “ paliwanag ni Gemma, ang bestfiend at kababata ko.

“ayan, lumalabas na ang anak nya, bilis Lino, kunin mo agad ang basahan !” utos nito.

Tuwang tuwa kaming dalawa, ilang linggo rin namin inabangan ang panganganak ni Kagome, alaga nilang aso. Wala itong lahi, askal nga kung tawagin. Pero malapit kami ni Gemma dito palibhasa iisang aso at alagang alaga.

“ang ganda ng anak nya, kaso Gemma, bakit kulay itim ang dila? Di ba matakaw daw pag ganyan?” tanong ko sa kanya

“wala yun sa kulay ng dila, matakaw ang aso kapag gutom. Parang tao, pag nagugutom, natakaw.” paliwanag nya.

“ano pala pangalan ng tuta? dapat ba kunin rin natin sa anime?” tanong ko sa kanya

“hmmmnnn….ano nga ba? “ napapaisip nyang tanong rin sa akin.

“BRUTUS ! yan na lang itawag natin sa kanya ! kalaban ni Popeye, tutal maitim ang dila nya at mukhang kakatakot ang personalidad !” excited kong naimungkahi

“oo nga ano, sige, sya si Brutus !” sabay sa pagbibigay namin ng pangalan kay Brutus ay ang paglabas muli ng kanyang dila, nagpapahiwatig marahil na gusto nya ang kanyang pangalan.

Araw-araw dumadaan ako kina Gemma, bakasyon noon kaya’t malaya akong nakakapunta sa kanila.

Lumalaki na si Brutus, at kumukulit na rin.

Araw iyon ng martes, malapit na ang pista sa amin. Nagulantang ang barangay dahil sa sunog.
Ang bahay nina Gemma pala ang kasalukuyang tinutupok ng apoy. Hindi magkamayaw ang mga kapitbahay namin sa pag apula ng apoy. Makalipas ang may 4 na oras, saka lamang idineklara na wala na ang apoy at may kalahti ng bahay nila ay sunog.


" Gemma may ilang damit ako na dala rito, pasensya ka na mga damit yan ni Inay. Wala kase akong mahagilap na iba" sabay abot ko sa kanya ng ilang pirasong damit. 


"salamat Lino, sabi ni Papa babalik na daw kami sa maynila, sa may pugon nagsimula ang apoy, napabayaan ng aming katiwala. Nakakaawa nga at maging si Mang Iking ay nasunog sa may kusina. Lino, iiwan ko sa 'yo si Brutus. Alagaan mo sya ha. Isa lang kase ang aso na pwede kong isama sa byahe, napakalayo ng Maynila at natatakot ako na hindi ito kaya ni Brutus, si Kagome ay sanay ng mag byahe" mahaba nyang paliwanag.


"talaga? ipagkakatiwala mo sa akin si Brutus? wag kang mag alala, papaka alagaan ko sya at magsisilbing alaala ng ating pagiging bestfriends" sabay yakap ko kay Gemma.


Araw ng sabado. 
"Lino heto na si Brutus, alagaan mo sya ha."  mula sa kanyang bulsa ay dinukot ni Gemma ang 3 Piraso ng metal.
"eto ang magiging tanda ng ating pagkakaibigang 3. sa akin ang kabiyak ng puso, sa iyo Lino ang isang kabiyak at itong susi naman', sabay sukbit nya sa collar ni Brutus,
"ay para kay Brutus, lumaki man sya at tumanda, madadala dala nya ito hanggat nasa kanyang collar."


Lumisan na sina Gemma, sa maynila na sila maninirahan, binenta nila ang Hacienda sa isang korporasyon, gagawin daw diumano itong mango plantacion. 4 na taon ang matulin lumipas, nakapagtapos na ako ng kursong Agriculture sa pampublikong Unibersidad sa kabisera. Malaki na si Brutus, ipinakapon ito ni Ama, kaya't lalong naging matikas at malaki ang katawan.


Gaya ng dati, nasa amin na naman ang anak ni Dr Eliseo, makulit ang batang ito, basta magustuhan hindi titigilan hanggat di pinagsasawaan.
Noong nakaraang linggo, ang alagang gansa ni Tyo Sening ang napag tripan, di pumayag na di maiuwi, after 1 week isinoli at ayaw na daw nya, mahilig daw umipot sa kanyang palaruan. Ngayon naman ay si Brutus ang nagustuhan, bilin ko kina inay hayaan na lang sa bahay laruin, baka kase magustuhang iuwi ay hindi ako paapayag.

Umakyat ako sa itaas ng aming bahay at naabutan si Dr Eliseo, nakahiga si Ama sa kama.
"Lino anak, ang iyong Ama, inatake sa puso." hagulhol na si ina habang inilalapit ako kay ama. "malamang ay matagal na nya itong nararamdaman hindi na lamang pinapansin, mabuti na lamang at kanina ay nakita sya ni Miguel habang naglalaro, nakita nya daw itong napaupo sa may hagdanan" paliwanag ni Dr Eliseo.


May 1 linggo rin si itay inalagaan ni Dr Eliseo, wala itong hininging bayad, parte daw ito ng kanyang charity mission.
"kuya Lino pwede ko ba mahiram si Brutus? ibabalik ko naman sya eh pag balik namin ni Daddy. 2 araw lang naman kami sa Maynila" pag susumamo ni Miguel. 


"pasensya ka na Lino sa anak ko, medyo may ugali kase ito na ang magustuhan kahit ano kailangan nya makuha pero ibinabalik naman" 
"Lino ipahiram mo na muna sa bata, isipin mo na lamang ang naging tulong nila sa iyong ama" si inay kinunsenya pa ako.
"o sige Miguel pumapayag ako, pero aalagaan mo si Brutus ha, " paalala ko sa bata
"yehey ! don't worry kuya may collar naman sya at lalagyan ko rin ng tanikala para di sya makalayo kung sakali."



Lulan ng aking motor, inihatid ko si Brutus kay Miguel. Dalawang araw lang naman, makaranas man lang si Brutus ng kakaibang experience.

June 15, 1999




"Lino ! Lino ! " sigaw ni ka Enteng
"Bakit ho?" dungaw ko sa may bintana mula sa itaas ng aming bahay
"Sina Dr Eliseo at anak nya, naaksidente. Patay lahat ang sakay ng van !" nagimbal ako sa kanyang balita.


"Anak, hanggang doon na lamang siguro talaga ang buhay nila, hindi natin mapipigil ang tadhana." si Ina.
"Si Brutus kaya, nakaligtas kaya sya? wala namang sinabi na may aso silang nakita sa loob ng van. Tanikala lamang nito." panlulumo ko.


Lumipas ang mga araw na hindi ko namalayan. Wala na ang aso na nagsilbing bestfriend ko, at si Gemma, wala na rin akong naging balita sa kanya. Tuwing umaga, sumisipol ako na animoy may lalapit na Brutus o kaya anman ay may hahangos na asong tatakbo sa kinatatayuan ko. Ilang linggo na, pero wala ng balita sa kanya.


San Fernando Pampanga.


"aw ! aw ! aw !"   kahol ng aso
"mommy, mommy ! there's something out there, a dog is barking !" si Jesmine, anak ng mag asawang Lily at Bert
"darling, don't mind it, it's just an ordinary dog" si Lily
"no mom, i want it. I wanna see it !" at sabay takbo ng bata sa pinang gagalingan ng mga kahol.


Isang aso na nanlilimahid at duguan ang nasa may bangin, hindi ito maka ahon, maraming insekto ang lumilipad lipad sa palibot nito. Mga malalaking langaw, Bangaw na nga ito kung tawagin sa probinsya.


"so eww ! yaya, call mang Danoy, ask him i want that dog !" pautos nitong sigaw sa kanyang tagapag alaga.


matapos makuha sa bangin, pinaliguan at pinakain ni Mang Danoy at Jesmine ang aso.


"kow, ke takaw man neh ! maitim ang dila kaya masiba !" bulalas ni mang Danoy
"imagine mang Danoy, he haven't eaten maybe for days and been trapped in that bangin, then now he has food, ofcourse he's starving !" sosyal na pangangatwiran ni Jesmine.


"Mom, Dad, can we keep Dagul?" may pagsusumamong  lambing nito sa kanyang magulang.
"well, you already given him a name darling, ofcourse you can keep him" pag sang ayon ng kanyang ina.


Walang kapatid si Jesmine, isa syang special child. Sa edad na 21, ang ugali nya at pagkilos ay parang edad ng siyam na taong gulang.
Hindi naman sya abnormal, delayed lamang ang kanyang mental development.
Bunga ng pag inom ni Lily ng mga gamot noong kabataan nya upang wag munang mabuntis dahil na rin sa kanyang career. Isa syang fashion model noon dekada 70. At ngayon, sa edad na 56, saka nya pinag sisisihan ang pag pipigil na magkaanak dati upang maipag patuloy ang kanyang pagiging modelo.
Naging bunga ng kanyang kamalian sa pag inom ng mga tableta ay si Jesmine.

Isang araw na namamasyal sina jesmine at kanyang magulang sa kanilang farm, naisipan nitong maglaro ng boomerang.
Mainit ang panahon, ngunit ang simoy ng hanging amihan sa gitna ng tumana ay napakasarap sa pakiramdam.
May ilang oras na silang naglalaro, nakakita si Jesmine ng isang puno ng Bayabas at agad nya itong inakyat.

Mula sa kung saan ay may malaking sawa na nakapulupot at mabilis na gumagapang papunta kay Jesmine.
Ilang kahol ng aso ang narinig, paikot ikot ito sa punong bayabas at di mapakali, maya maya lamang ay nakatanaw ito ng tao sa di kalayuan, malapit sa may batis at agaran itong tinakbo ni Dagul ang aso na inampon ni Jesmine.


"tay , mukhang may nangangailangan ng tulong" si Abet ang bulag na bata sa kabilang parang.
"nakow, maano bang wag mong pansinin yan, malamang ay nakita lamang ang mga isda nating nabingwit at gustong makibahagi" sagot ni Mang Andoy
"hindi tay, kakaiba ang pakiramdam ko. Halika 'tay, tingan mo ang kanyang ikinababalisa" sumamo nito sa kanyang ama


"aba aba, mukha ngang kakaiba ang kilos ng asong ito ah." si mang Andoy


Paulit ulit na kumakahol ang aso at may makailang ulit itong tumatakbo sa may parang papunta sa malapit sa may punong bayabas, isang sigaw na malakas ang narinig ni Mang Andoy at kaagad itong nanakbo pasunod sa aso.

Mabuti na lamang at nakarating agad si Mang Andoy, akma ng tatalon si Jesmine mula sa punong bayabas dahil sa malaking ahas na Sawa, magaling na lang at nagawang makakuha agad ni Mang andoy ng mahabang kahoy at sinungkit ang ahas.
Bumagsak ito sa lupa at saka naman tinaga ni Mang Andoy ng kanyang matalim na itak ang sawa. Sumirit ang dugo nito, walang humpay parin si Mang Andoy sa pag unday ng taga sa nasabing ahas.

Mula naman sa kabilang panig ng parang ay makikita sina Lily at Bert kasama ang 2 kasambahay na tumatakbo papunta sa pinanggalingan ng sigaw ni Jesmine.


"anong nangyari?!" humahangos si Bert papunta sa may punong bayabas
"may ahas po sa punong bayabas at muntikan ng maaksidente ang inyong anak. Mabuti na lamang at alisto ang alaga nyong aso, nasa may pampang kami ng aking anak at nakahingi ito ng tulong" sabay pahid nito ng tuyong mga dahon sa kanyang duguang itak.
"utang na loob namin sa inyo ang kaligtasan ni Jesmine" si bert. 
At inanyayahan nito sina mang Andoy na makisalo sa kanilang pananghalian sa di kalayuan lang naman ang kanilang pwesto.


"Si Abet nga po pala ang aking anak, sya po ang nakapansin sa kilos ng Aso" pagpapakilala ni Mang Andoy
" May karamdaman po ba sya sa paningin? " si Lily
"opo mam, noong ipinanganak po sya, dala ng kahirapan ay sa hilot kami lumapit. Kasalukuyan pong sinusundo ko ang hilot ngunit di na po napigilan ang paglabas ni Abet kaya't napabagok po ang kanyang ulo paglabas sa sinapupunan ng kanyang ina. Limang araw matapos syang mailuwal, si Chedeng naman po ay binawian ng buhay. Nasa ikatlong grado na po si Abet ng lumabo ang kanyang paningin hanggang sa tuluyan na nga po itong mabulag" mahabang kwento ni Mang Andoy.


"Mom Dad, what a sad story for Abet. Can i befriend him? lambing ni Jesmine
"after his heroism, of course darling !" si Bert na ang tumugon
"ah eh Mam, hindi po kaya lumawit ang dila ko at mabingi ang tenga, inglisera po kase si Jesmine " pagbibiro ni Abet.


Naging mabuting magkaibigan sina Abet at Jesmine. Sa edad na 12 ni Abet, para na rin syang nagkaroon ng nakababatang kapatid kahit na mas matanda ang edad ni Jesmine.

Isang hapon, tarantang sinalubong ni Lily si Bert mula sa byahe nito galing Maynila.


"Hindi na sya makakain Hon, ang sabi ng doctors kumakalat na ang virus sa kanyang katawan at hindi na rin tatalab ang ilang chemo. Unlike before na kapag naki Chemo sya, lumalakas at parang wala lang nangyari" umiiyak si Lily
"Let's bring her to Manila, baka may mahahanap tayong specialist sa sakit nya" umaasa parin si Bert na may kagamutan sa sakit ni Jesmine


Walang araw na hindi dinadalaw ni Abet si jesmine, ito ang nagsilbing taga aliw sa kanyang malalang karamdaman.
"you know Abet, if i'll met Papa God, iku kwento ko yung mga pinagdaanan natin this past few weeks. I'll tell him that i met the brother that i never had. Siguro magkapatid tayo in the past, kase jive yung ugali natin" pag ku kwento ni Jesmine habang nakaratay ito sa kanyang higaan.


"Lam mo Jessie, hindi ka basta mawawala. May magliligtas parati sa 'yo. makakahanap ang mga magulang mo ng ispesyalista para sa sakit mo. Maglalaro pa tayo at isasama ka namin ulit ni Itay sa pampang para mamingwit ng mga isda. " sabay kapa ni Abet sa mga kamay ni Jesmine na binigyan nya ng palayaw na Jessie.
"Ikaw lang Abet at si Dagul ang naging kaibigan ko, salamat...maraming salamat" may ngiti sa labi na sambit ni Jesmine.


Manila Doctors Hospital.

August 28, 1999


"Paging Dr Ledesma, to Emergency room please" 


"I'm so sorry Tita Lily, but she's not responding to the medication. Ginawa na namin lahat but she's still not responding. Malinaw ang isip nya, pero di na talaga kaya ng katawan nya lumaban" paliwanag ni Dra Ledesma


"Is there anything we can do para man lang madagdagan ang araw nya?" umiiyak si Lily
"Honey, they are doctors, not God. Please, tanggapin na lang natin ang lahat" si Bert


"Mom...Dad...where is Abet and Dagul?" pautal na sambit ni Jesmine
"Abet is outside baby, dagul can't come here. They will not allow pets to be here baby" paliwanag ni Lily
At mula sa may labas, pinapasok ni Bert si Abet upang makita at makausp ni Jesmine.


"Hi Bro, i have a surprise for you on your birthday tomorrow. I'm sure magugustuhan mo yun." si Jesmine habang nakahawak ang isang kamay kay Abet
"kahit wala kang regalo, basta gumaling ka na lang Jessie. Para makauwi ka na at makapaglaro na ulit tayo. Lam mo nalulungkot na si Dagul, hindi ka nya nakakasama. Kaya dinadalaw ko sya araw araw. "


"You know what, anuman mangyari sa akin, please take care of Dagul. Wag mo sya papabayaan ha. He's our bestfriend. Ano yung na tik tak tik tak?" tanong nito


"ah eh pasensya ka na ha, yung gabay ko na kahoy, ipinu pwesto ko ng maayos sa may gilid ko baka kase mapalayo sa akin mahihirapan akong maglakad pag wala ito" paliwanag ni Abet


"Malapit mo na yan itapon Abet... Malapit na" sabay hinga nito ng malalim.


Eksakto alas Dose ng hating gabi, binawian ng buhay si Jesmine sa Manila Doctors Hospital.
Eksaktong ika 13 kaarawan ni Abet.
At habang naka dungaw si Abet sa may bintana ng kanilang bahay na animoy may paningin, umusal ito ng isang panalangin "sana maging maligaya si Jessie at maging ligtas"


Matapos alisin ang makinarya sa katawan ni Jesmine, kinausap ni Lily si Dra Ledesma.
"My daughter's last wish is to donate her Cornea to Abet" humahagulhol si Lily
"even on her last breath, pagtulong parin ang nasa kanyang isipan. I'm very proud of my daughter" si Bert


Naoperahan ang mga mata ni Abet. Binigyan sya ng mag asawang Lily at Bert ng scholarship na magagamit niya hanggang makapagtapos ng anumang kurso sa kolehiyo. Itinatayo ni Lily at bert ang Jesmine Foundation, sa pag alala sa kanilang namayapang anak.

San fernando Pampanga. Eternal Gardens.


"Salamat kapatid sa pagbibigay mo ng liwanag sa madilim kong mundo. Pangako, tutuparin ko ang mga pangarap na sinabi ko sa 'yo noon habang namimingwit tayo sa pampang. Hindi ko rin pababayaan si Dagul. Ang ating bestfriend" sabay himas ni Abet sa alagang aso na nakahiga sa bermuda na nakapaligid sa lapida ni Jesmine.


"Honey,  they're here !" tawag ni bert kay Lily
"wait, im coming down" sagot nito


"professor, sa tingin nyo ba kakayanin ng lupain namin sa tumana ang bagong breed ng halamang gamot na ito? " pagtatanong ni Bert sa mga taga Agriculture


"kakailanganin namin kumuha ng sample mula sa lupa at pag aaralan sa laboratory kung kakayanin ng inyong lupa ang mga new breed species na nais ninyong itanim. I recommend Paulino Gonzales to lead the team. Bihasa sya sa pagsusuri ng mga klase ng lupa and i assure you that he is one of our departments pride" mahabang paliwanag ng kawani ng Agriculture


Sinimulan ang pag kuha ng samples sa lupa ng mga Ledesma, sa pangunguna ni Lino, tubong taga Ilocos Norte. Kakailanganin nya ng mga sample ng lupa at imo monitor ang humidity ng kaparangan para malaman kung angkop nga ba ang new breed species na mga halamang gamot, isang proyekto ng Jesmine Foundation.


Kasalukuyan namamahinga si Lino sa ilalim ng punong mangga, napakapayapa ng paligid, maririnig sa di kalayuan ang lagaslas ng sapa at huni ng mga ibon. Parang bumalik sa kanyang alaala ang paglalaro nila ni Gemma at Kagome kasama ang kanilang bagong alaga na si Brutus.

Ah...si Brutus, ang kanyang alagang aso na napawalay. Ilang buwan na nga ba nawawala ang aso nya? Mahigit 16 na buwan.

Dala ng pangungulila kay Brutus, sumipol si Lino ng paborito nyang sipol kapag tinatawag si Brutus. Sipol na may 4 na taon nyang ginamit kay Brutus kapag tinatawag nya ito.


Mansyon ng mga Ledesma.


"Tita, how are you? is everything ok with the foundation?" si Dra Ledesma. Ang pamangkin ni Bert na sya ring nagsilbing doctor ni Jesmine.
"we have to move on Gemma, hindi magugustuhan ni Jesmine makita na nalulungkot kami ng kanyang ama" si Lily


"aw! aw! aw! "  si Dagul habang paikot ikot ito sa may kusina, gusto nito makalabas ngunit nakasarado ang pintuan


"so this is Dagul, yung binabanggit ni Jesmine na bestfriend nila ni Abet?" sabay lapit ni Gemma kay dagul


"yap, napulot nya yan sa may bangin i think more than a year ago" binuksan ni Lily ang pintuan ng kusina
"oh, he reminds me of my dog, remember kagome tita? she gave birth to a dog when we were in Ilocos, bago nasunog ang bahay. And pareho sila ni Dagul, may maitim na dila" sabay balik nito sa upuan kaharap ng hapag kainan.
"that was the dog who helped Jesmine to call for help, at yun nga, si Mang Andoy na taga kabilang parang ang natawag nito. and the rest is the story that Jesmine keeps telling you kung pano sila naging magkaibigan ni Abet" mahabang kwento ni Lily


"he's a hero kung ganun tita" sabay simsim nito sa juice drink na nakahain.


mabilis ang takbo ni Dagul, mula sa kusina tinakbo nito ang papunta sa parang. Hindi alintana ang mga nadaanan na mga tao sa may kamalig. Dere-derecho ito sa pagtakbo. Papalapit sa nakatalikod na lalake sa ilalim ng punong mangga na sumisipol sipol.
Hinding hindi nya makakalimutan ang sipol na iyon, mahigit isang taon na nya itong hinahanap hanap.


Mula sa likuran ni Lino at naramdaman nya na may humahangos na paparating. Pag harap nya, isang malaking aso na kulay tsokolate ang bumungad sa kanya.
Si BRUTUS ! ang kanyang nawawalang bestfriend na si Brutus !

Pagulong gulong habang yakap yakap ni Lino ang malaking aso. Kay tagal nyang hinanap si Brutus, dito lamang pala sa Hacienda Ledesma nakarating ang inakala nyang namatay ng alaga.

Nagsilapitan ang mga trabahador ng hacienda, mula sa kamalig ay naglabasan ang ilang mga trabahador at lumapit sa kanya, inakala na inaatake sya ni Dagul.
May isang lalake na akmang hahatawin si Dagul habang sumisigaw ng "propesor, ilag !"


Si Lino ang tinamaan ng hampas ng trabahador. Dumudugo ang ulo nito ngunit nagawa parin sambitin na "wag nyong sasaktan si Brutus, alaga ko syang aso at kilala nya ako, wag nyo syang sasaktan" at sya ay nawalan ng malay.


Mula sa parang ay binuhat si Lino papasok sa bahay ng mga Ledesma. Gulat si Gemma at Lily, hindi nila akalain na may aksidente na palang nangyayari.


"Tita, i need first aid kit. Manang adel,ikuha nyo ako ng labakara at mainit na tubig" mabilisang utos ni Gemma


Nilinisan ni Gemma ang duguang mukha ng pasyente.Hindi sya makapaniwala sa nasa kanyang harapan.
Si Lino na kababata nya at kanina lamang ay nabanggit nya sa kanyang tyahin ay heto, nasa harapan niya. Dahil duguan ang damit, ginupit nya ito upang madaling maiayos ang sugat sa may ulo at balikat.
At napaluha sya sa kanyang nakita, ang kabiyak ng pendant na puso na kanyang iniwan bilang simbolo ng kanilang pagkakaibigan, naka kwintas sa leeg ni Lino. Iningatan ng kanyang kababata ang pendant.Naluluhang kinapa ni gemma mula sa kanyang leeg  ang pendant na kanya ring suot. Ang kabiyak ng puso na pendant ni Lino. Tanging ang susi na lamang ang kulang upang mabuo ito.

Nagkamalay si Lino, hindi rin ito makapaniwala. Ang nasa harapan nya ngayon ay ang babae na laging laman ng kanyang isipan. Mula pagkabata ay bestfriend na sila ni Gemma, nang umalis ito sa kanilang probinsya, naramdaman nya ang pangungulila, tanging si Brutus na lamang ang naiwan sa kanya na tagapag paalala ng nasasayang araw nila ni Gemma.


Mula sa kung saan ay kumahol ang aso, kahol na animoy tuwang tuwa.


"Dagul out !, out out out !" si Bert habang pinalalabas ng bahay si Dagul


"huwag po, kilala ko sya. " si Lino
"yan ang alagang aso ni Jesmine, kamukha ni brutus di ba. yan din napansin ko kanina ng makita ko sya" si Gemma
"you mean kilala nyo ang aso na 'to?" si Lily nagtatanong na parang nalilito


Mula sa may pintuan ay humahangos na dumating si Abet.


"propesor, pasensya na po kayo sa naging asal ni Dagul, ako na po ang nahingi ng paumanhin" mangiyak ngiyak nitong sumamo


"Aso ko sya, ang nawawala kong aso na si Brutus" mariing wika ni Lino


at kahit masakit ang sugat, sumipol si Lino. At padambang lumapit dito si Dagul.


"sya nga si Brutus Lino !" bulalas ni Gemma.


Mula sa kwarto ni Jesmine ay kinuha ni Lily ang collar na may nakakabit na pendant.
Eto ang suot ni Dagul ng matagpuan sya ni Mang Danoy at Jesmine sa bangin.

Hinubad ni Lino ang kanyang kwintas, inalis nya sa collar ang pendant na susi at saka ito itinabi sa kanyang pendant. Si Gemma naman ay madali rin hinubad ang kwintas at sa palad ni Lino, kanyang pinagtabi ang 3 piraso ng pendant at nabuo ang Korteng puso na may susi sa gitna.

Sya nga si brutus....luhaan si Gemma at si Lino. Habang akap si Brutus na matagal na nawalay sa kanila.
Si Abet naman ay umiiyak din.

"napakarami pong natulungan ni Brutus, mula sa pagiging malulungkutin ni Jesmine, naalis nya ito.
At mula sa pagiging isang bulag, heto po ako ngayon, may paningin na" 


Napalathala sa local na pahayagan ang kwento ni Brutus.
Isang tawag mula sa isang ahensya ang natanggap ni Lino. May nais makipagkita sa kanya.

At mula Ilocos Norte, bumyahe papuntang Maynila si Lino. Nasa wheelchair ay si Dr Eliseo habang nagbabasa ito ng dyaryo. At ang anak nito na si Miguel, hayun at nakahimlay sa kama, namamahinga.


"Lino ! Hindi ko alam kung paano ko pasasalamatan si Brutus sa kanyang pagliligtas sa aming mag-ama."


Ayon kay Dr Eliseo, binabagtas nila ang kahabaan ng hi-way sa Pampanga ng biglang magkakahol si Brutus, hindi nya daw malaman kung ano ang dahilan. Ang driver nila na padala ng agency ay walang kakibu-kibo, at seryoso sa mabilis na pagpapatakbo. Maya-maya lamang ay napansin nilang ibang bahagi ng hi-way ang kanilang binabagtas at saka nya tinanong ang drayber.
Ganun na lamang diumano ang gulat niya ng bigla itong maglabas ng baril at magdeklara ng holdap at sabay sa pagtutok nito ay ang pag signal sa nakasunod na sasakyan. Mga kasamahan pala nito ang nakabuntot sa kanila.  Pinagkakagat ito ni Brutus at nawalan ng giya ang sasakyan, may mga ilang byahero na nakasalubong sila at ang ilan ay huminto habang ang ilan ay nakahalatang may nangyayaring kakaiba sa loob ng van.

Saktong sinakmal ni Brutus ang leeg ng driver ay nagawang ibukas ni dr ang pintuan ng van at silang mag ama ay pagulong gulong sa hi way, dahilan kung bakit sya ngayon ay naka wheelchair. Ang van na sinasakyan nila ay sumalpok sa kasunod nitong kotse, ang back-up na kasamahan ng driver, hindi napigilan ang takbo at sa biglang pag hinto ng van ito ay sumalpok at sumabog.
Mula sa kinalalagyan nilang mag ama ay sinaklolohan sila ng mga byahero, hindi na nila namataan si Brutus kung nakaligtas ba ito o nakasama sa pagsabog. At dahil dito, nagpasya si Dr Eliseo na iparating ang balita sa kanilang probinsya na sila ay naaksidente at walang nakaligtas sa pangamba sa kanilang seguridad na mag ama.

At nito na nga lamang nakaraan ng mabalitaan nila ang kwento ni brutus, ay madali niyang pinatawagan sa ahensya si Lino.

Hacienda Ledesma.

Idinaos ang kasal nina Lino at Gemma sa Hacienda Ledesma, request ng mag asawang Lily at Bert. At upang masaksihan na rin ni Abet at nina Dr Eliseo at Miguel.


Si Brutus....ang Dagul na aso na nagbigay ng liwanag sa mundo ng isang nilalang. Nagligtas sa buhay ng mag ama at nag buklod sa isang habambuhay na pagmamahalan.


***


   Brutus, indeed a man's bestfriend.

Mansanas

"miss, ok na ba? pwede na po ba tayong lumakad hihingi pa po tayo ng clearance sa airport"  mungkahi ng driver. Isang tango lamang ang aking naging sagot.


Lumulan na ako sa ambulansya, kasama ang aking asawa at 1 tyahin, nadaanan pa namin ang mga tao na nag-uusisa, or mas marapat na sabihin, nag uusyoso.


Habang tumatakbo ang ambulansya, muling nagbalik sa aking ala-ala ang aking kabataan.


21 taon.


Hindi na malinaw sa aking isipan kung ano ang kanyang itsura. Huling natatandaan ko lamang, umiiyak si Ina habang inaayos ang bagahe na dadalhin ni Ama. Pa abroad daw ito, hindi ko na matandaan kung ilang beses nya akong sinabihan na magbabait, aalagaan ang mga kapatid ko at huwag mag alala, sa pasko daw ay makakatikim ako ng mansanas na ipapadala nya.


Huling sulyap nya sa akin ay nasa may tarangkahan ako ng bahay.
Bitbit ni Ina si bunso habang si Lilibeth naman ay nakahawak sa kanyang saya.
Hinatid nila si Ama hanggang sa may pag ahon papunta sa nayon. Taga tabing dagat kami noon, ahon at lusong sina inay para mag tinda ng isda habang ako naman at si Lilibeth ay papasok sa eskwelahan sa nayon.


Mula ng umalis si itay, naging mas mahirap ang aming buhay. Ang mga kapatid ni Ina, dinadalaw kami. Mahirap na daw na kaming mag-iina na lamang ang nasa tabing dagat, ayaw naman ni Ina na lumipat kami at pumisan kina Lola, may pamilya na daw kase si tya Soledad, kapatid na bunso ni ama at kalabisan na kaming mag iina kung pipisan kami sa kanila.


Tanda ko pa noong unang pasko na wala si Ama, nag hihintay ako ng maglulusong na ibang tao, kartero man ito o tagadala ng package. Malamang kako may padala si Ama, gaya ng kanyang pangako.


Ang iniluwa ng tarangkahan namin ay ang pawisang mukha ni Ina, naglako ito ng isda. 
Tinanong nya ako kung may sinaing na, kumain na daw ba ang mga kapatid ko.
Sunod sunod na tango ang aking naging kasagutan. 


Alas otso na ng gabi, papatayin na daw ni Ina ang simbo, ilawang de gaas lamang ang aming gamit, wala kaming pampakabit ng kuryente.
Ayaw ko pang umalis sa may pinto, umaasa ako na dadating ang mansanas na padala ni Ama, isinarado ni Ina ang pintuan at pilit akong pinapunta sa papag, wag na daw akong mag hintay, dahil walang ipapadalang mansanas si Ama.


Kauna-unahang pagkakataon na nakatanggap kami ng sulat mula kay Ama matapos ang may 18 buwan nya na nasa abroad, Nawalan daw sya ng trabaho at may mga pagkakautang sa mga kasamahan nya. Kung uuwi daw naman sya ay lalo lamang mahihirapan kami dahil magbabayad sya sa agency na nagpasok sa kanya. Tangi na lamang daw nyang magagawa ay magtrabaho ng patago, kahit mababa ang sweldo, basta mabuhay lamang daw at pag may naipon ay magpapadala na sa amin.


Noon ko lamang nakitang umiyak na humahagulhol si Ina, maging si Lilibeth ay nakisabay na rin at ganun din si Laila, ang bunso kong kapatid na nasa may papag. Hindi ko sila naiintindihan, magpapadala naman daw si Ama, pero bakit umiiyak pa rin si Ina.


Makalipas ang ilang buwan, magpapasukan noon, buwan ng hunyo. Grade 5 na ako, nag iimpake si Ina, akala ko ay kung saan lamang kami pupunta. Ang ilang sako ay nakalatag sa sahig at katulong ang aming tiya Flora, madali nilang isinasako ang aming mga gamit.


"Ina, saan nyo dadalhin ang mga gamit natin? bakit kayo nag iimpake?" tanong ko sa kanila


"Tumulong ka na lamang dine at maya-maya ay dadating na ang banka at sa manggahan tayo dadaan paahon. Ikaw ay magmadali at tatanghaliin tayo maiinitan ang bata ay may sinat pa si Laila" mahabang litanya ni Ina.


Nang makaahon kami sa nayon, nalaman ko na kina tya Gloria pala muna kami maninirahan. Ipinagbenta ni Ina ang aming bahay sa tabing dagat. Malaki naman kahit papaano ang bahay nina tya Gloria, may itaas ito. 
Doon nya ipinalagak ang aming mga gamit. May 1 kwarto na ipinagamit sa amin, doon na daw kami manunuluyan.


Grade 6 ako at graduating noon ng magpaalam si ina, mag a abroad daw sya. Ako naman ngayon ang humahagulhol ng iyak habang nag aayos ng mga gamit na dadalhin nya. Ilang taon na mula ng umalis si Ama at simula noon ay wala na kaming nabalitaan mula sa kanya. Ni sulat ay wala kaming natanggap. Nakailang pasko na, wala parin ang mansanas na ipinangako nya.


Nag high school ako na walang ama at wala ring ina na umatend sa graduation. Nasa fourth year high school ako ng magbalikbayan si Ina. Ibang iba ang kanyang itsura, mas naging mukhang bata. Hiyang sya sa Hongkong, bilang kasambahay, wala daw syang ginagawa kundi maglinis ng bahay at mag alaga ng bata. Apat na taon, parang kailan lamang ay inaayos ko pa ang bagahe ni Ina, ngayon heto at kasama na namin siya.


Dala ng pangangailangan, muling tumulak pa Hongkong si Ina, 1st year college ako, kumukuha ng kursong Komersyo sa bayan, si Lilibeth naman ay 3rd year high school at graduating ng elementary naman si laila. Sunod sunod na gastos ang kinakaharap namin kaya't napilitan si Ina na muling mamasukan sa Hongkong.


Walang ama, walang ina. Tanging mga tyahin lamang ang aming kasama. Hindi kami makakilos ng gusto namin, mahigpit si tya Gloria. Madaming bawal. Matipid sya maging sa pagkain naming magkakapatid, katwiran nya, hindi basta ang paghihirap ni Ina sa hongkong kaya't kailangan namin magtipid. Para makauwi na daw si Ina.


Isang araw, may nagbalikbayan mula sa Saudi na taga aming barangay, sabi nya nakita daw nya si Ama. Nag mamaneho daw ito sa isang mayamang Arabo. Kwento pa nya, mahilig daw magsugal at tumaya sa mga karera si ama. Malaki  daw itong kumita.
Hindi ko na pinakinggan pa ang ibang sinasabi nya, si tya Gloria ay kung anu ano na kaagad ang namutawi sa bibig, pabaya daw si Ama, walang iniintindi kundi sarili nya. malamang daw ay may pamilya na itong iba na binubuhay dahil kami ay kinalimutan na nya. Mga salitang sumusugat sa aking dibdib. Ama ko pa rin sya, nasasaktan parin ako sa mga sinasabi nila.


Nasa fourth year high school si Lilibeth ng hindi ito umuwi isang gabi ng buwan ng Oktubre. 
Nag alala sina Tya Gloria, ako  naman ay alas sais ng hapon nasa bahay na. Ipinagtanong namin sa kanyang mga kaklase kung nakita nila si Lilibeth, ayon sa mga ito, hindi daw sumabay sa kanila nung mag-uwian sila.


Kinabukasan, hindi ako pumasok, kailangan kong malaman kung saan nagpunta si Lilibeth, bandang alas nuebe ng umaga, may tinatahulan ang mga aso sa may pultahan namin. 
May mga tao na natawag sa pangalan ni tya Gloria. 
At mula sa bintana sa ikalawang palapag ng bahay, natanaw ko si Lilibeth nakahawak kamay kay Angelo, ang manliligaw na sa pagkaka alam ko ay nag aalaga ng pastulan sa kabilang bayan.


Nagtanan si Lilibeth. 
Dahil mga bata pa, sa Barangay lamang nagpirmahan sina Tya Gloria at magulang ni Angelo. Hindi na tinapos ni Lilibeth ang kanyang pag aaral at naiwan sa pangangalaga ni tya Flora kaming dalawa ni Laila.


Makalipas ang 3 buwan, umuwi si Ina, buntis na noon si Lilibeth, hindi na rin sya napigil ni ina at hinayaan na lamang makisama kay Angelo, sa pastulan sila nanirahan, tagapag bantay sa Farm ng isang mayamang pamilya.


Hindi na nag abroad si Ina, may naipon daw naman sya at nagpatayo na lamang ng isang maliit na bahay sa tabi ni Tya Gloria. Tutal naman daw ay may parte sya sa lupa ng kanilang ina kaya't kami ay nagkaroon ng sariling bahay.
Namuhay kaming mag-iina ng tahimik, si Ama? wala na kaming nabalitaan mula sa kanya. 
Hindi na rin namin inalam sa mga balikbayan mula sa Saudi kung nakita ba sya o kung nakikilala pa ba siya.


Nakapagtapos ako, nagka trabaho at ngayon nga ay may sarili ng pamilya. Ang dating maliit na bahay namin, ngayon ay may 3 kwarto na. Si ina ay tagapag alam ko na lamang sa aking 2 anak. Maayos naman ang buhay namin.
Si Laila naman ay may sarili na rin pamilya, nag a abroad narin, kamakailan lamang ay kababalik nya lang mula sa Dubai kasama ang kanyang asawa. Masasabi kong maayos na rin ang katatayuan nya sa buhay. Tanging si Lilibeth lamang ang hindi nakatapos sa amin, may 4 siyang anak, at ngayon nga ay inaabutan namin paminsan minsan kapag nadalaw sa aming bahay para makita si Ina.


Nito lamang nakaraang buwan, nakatanggap kami ng sulat mula sa Saudi.
Ayon sa sulat, may sakit daw si Ama at kasalukuyang nasa pangangalaga ng embahada. 
Nais na daw nitong umuwi ngunit dahil na rin sa wala na itong dokumento, hindi sya basta maaring makalabas ng Saudi na hindi nagbabayad ng mga multa. 
Walang wala daw pera si Ama, kahit pambili man lamang daw ng pagkain ay wala at umaasa na lamang sa donasyon ng mga kababayan na naaawa sa kanya.


Parang pinupunit ang aking puso.
Si ama na may 21 taon naming hindi nakasama, heto at humihingi ng tulong sa amin na kanyang pamilya.


Sinabi ko kay Ina ang laman ng sulat. 
Tahimik lamang sya, walang reaksyon na rumehistro sa kanyang mukha.
Kung galit sya, hindi ko alam. 
Hindi ko alam kung paano babasahin ang ibig ipahiwatig ng kanyang mukha.


Tumalikod ako at dumukot sa aking wallet ng pera. May dalawang libong piso pa ako. Ipambibili ko sana ito ng sapatos ni Nica, nagre reklamo na kase ang bata na masakit na ang dulo ng kanyang paa. Sikip na ang sapatos na pamasok nya.


"Ina, papunta muna ho ako sa bayan, may aasikasuhin lamang" pamamaalam ko kay Ina.


at sa Cebuana Lhuillier ako tumuloy, hindi ko natiis ang aking nabasa sa sulat kaya't nagpadala ako ng kaunting halaga para kay Ama, pambili man lamang nya ng gamot o pagkain.


At heto nga, matapos ang mahigit 48 araw, makakauwi na rin sya. 
21 taon ...kay tagal na panahon. Hindi ko alam kung makikilala ko pa ba sya. 
Huling litrato na natanggap namin ay ang panawagan nya, humihingi ng tulong sa mga kababayan na maiuwi sya dito sa Pilipinas.


Ninoy Aquino International Airport.


Lulan ng eroplanong galing sa Saudi Arabia, iniluwa ng arrival area ang may katandaan ng matanda. Wala na ang tikas ng kanyang katawan. Malago ang puting buhok na animoy hindi man lamang nadaanan ng suklay ng may ilang araw. Payat, maitim at may ilang ngipin ng nalagas.


Sya na pala si Ama. 


Hindi ko alam kung maluluha ba ako sa aking nakita, hindi rin nya ako nakikilala. Nilampasan lamang ako ni Ama at habang ginagabayan sya ng ilang kawani ng Embahada, hinanap nila ang anak daw ni Ama.


Lumapit ako sa mga kawani ng embahada at nagpakilala. Iniharap nila ako kay Ama.
Tanging 1 plastic na maliit lamang ang kanyang tangan sa kanang kamay. Inabot ko ang kanyang butuhan ng kamay at nagmano. 


Pinagmasdan ako ni Ama at saka nya ako niyakap ng mahigpit.


Ah...kay tagal na panahon ko ring hindi naramdaman ang yakap ni Ama. May 21 taon kong hindi man lamang naramdaman ang init ng bisig na sa akin noon ay palaging kumakarga lalu na't palusong kami at madulas ang kalsada.


Matapos nya akong yakapin ay may dinukot sya sa kanyang bitbit na plastic.


"anak, eto ang matagal ko ng pangako sa yo na pasalubong...pasensya ka na, ngayon lamang ito maiaabot sa iyo ni Ama..." at mula sa plastic ay iniabot ng kanyang butuhan ng mga kamay ang isang piraso ng Mansanas.


Sabay sa pag abot ko sa prutas ay ang pagdaloy ng mga luha sa aking mga mata. Kailanman pala ay hindi kinalimutan ni ama ang pangako nya..
ang mansanas na may 21 taon kong hinintay.


Iniuwi namin si ama sa bahay, noong una ang akala ko ay hindi sya papansinin ni Ina, nagulat na lamang kaming magkakapatid ng mula sa kung saan ay may inilabas si Ina na mga damit pampalit ni Ama. 


Binihisan nya at nilinisan si Ama, nagpatawag pa ng barbero para naman daw maging kaaya-aya ang itsura.


Mula sa aking bulsa, kinapa ko ang mansanas na kanina lamang ay iniabot sa akin ni Ama...ramdam ko, simula sa araw na ito, mabubuo na muli ang aming pamilya.


***
at gaya nga ng kasabihan, sa hinaba haba man daw ng prusisyon, sa simbahan parin ang tuloy. 


Nawala man ng matagal si Ama at pinabayaan nya kami na kanyang pamilya, sa bandang huli, heto at kami pa rin ang inuwian nya. 


Hindi na mahalaga ang nakaraan, importante ngayon ay maging masaya kaming lahat habang kumpleto pa. Sa edad ni Ama, alam namin na iilang sandali na lamang namin syang makakasama. 
Ang mahalaga ay narito na sya, at heto nga, tinupad nya parin ang pangako nya. 


Ang mansanas na inabot ng 21 taon bago ko nakuha...
**
-this is a true story-

Retoke

 Sa advanced ng Technology ngayon, madali ng maayos ang halos lahat ng parte ng ating katawan.

Mula sa mukha na tagihawatin, kaya na ngayon itong maging makinis at sabi nga nila, kutis artista. YUn nga lang, sa presyong hindi basta-basta ang halaga.

Kung ang mukha at kutis nare retoke,  ang puso kaya,kaya rin gawan ng paraan?


“Hi, pasyal tayo sa Ring Road tonight? kung wala kang lakad” sms ni Ronald.
Hayy, actually may bowling session sana kami, panu ko ba mapapahindian ang tao na ilang linggo na rin tumatakbo sa aking isipan.

“Sensya ka na ha, medyo makulit ako “ si Ronald.
“Ok lang yun, wala din naman akong gagawin sa bahay ngayon eh” sabay pindot sa celphone ko ng send button para sa txt na hindi ako makakasama sa bowling ngayon.

Masasabi mo bang mali ang pagmamahal, kung ang nararamdaman nyo naman ay TAMA?

Sino ba naman ang hindi mahuhulog ang loob kay Ronald, mabait. Sweet talker, may karisma sya na hindi ko alam panu i explain.
Matalino, hindi magpapahuli ang itsura kahit medyo payatot sya.

May pamilya si Ronald, may mga anak. Kahit on the rocks na ang samahan nilang mag asawa, hanga parin ako sa pagiging isang mabuti nyang ama. He’s a good provider. Hindi nya kelanman pinabayaan ang mga anak nya.

May mga araw na naiisip ko, hanggang kelan kaya kaming ganito?

Araw ng offday ko yun, pagbukas ko ng facebook, nabungaran ko ang kaka upload lang na pictures ng pamangkin ni Ronald. Kakabalik lang pala nila from Pinas. At ilan sa mga kuha ay kasama ang mga anak ni Ronald. Malalaki na sila, high school na ang panganay, kamukhang kamukha ni Ronald yung bunso.
Hindi ko alam kung ano ang nagtulak sa kin para magkaroon ng lakas ng loob at nakipag chat ako kay Jenny, pamangkin ni nya.

Close kami, palibhasa nakakasama ko sila kapag may occasion ang mga Filipino Community dito sa Abu Dhabi. At nalaman ko sa kanya ang iba pang details about Ronald’s Family.

Now i understand kung bakit ganun ang itsura nya araw-araw, stressed from work tapos problema pa sa family nya. Kahit siguro ibang lalake, ganun din ang magiging itsura kapag nalaman na ang mga anak nya at asawa ay nagkakagulo sa Pinas. May kanya kanyang attitude kumbaga.

Kapag mahal mo ang isang tao, aalamin mo ang lahat sa kanya. Kung kinakailangan na kaibiganin mo ang buong angkan nila, gagawin mo. Isang desisyon na aminin ko man o hindi, alam kog mali.

“oi Gandahan, ano ba yan at pati anak ni Ronald friends mo?” hysterical na sambit ni Mimi.
“ano naman masama dito, eh gusto ko lang mapalapit sa mga bata. Who knows in the near future, di ba?”
“ay naku, asa ka pa !” nakasimangot nyang sagot.
“Lam mo friendship, di naman ako against sa inyo ni Ronald, kase sabi nya nga hiwalay na sila ng mrs nya at mga anak na lang nya ang reason kung bakit sya natawag sa Pinas” mahaba nyang litanya
“pero naman kapatid, imulat mo yang mga mata mong singkit, ano ba ang magiging laban mo sa asawa lalu na’t dun parin naman sa bahay nila ito nakatira?”
“lam mo Mimi, hindi naman lahat ng mag asawa eh nagsasama dahil may pagmamahal pa sa isa’t-isa. At si Ronald naman eh andito at araw araw, pagmulat ng aking mata eh sya ang nakikita” defensive na tono ko.

“ok fine, pero sinasabihan lang kita, Kung si Greg iniwan ka dahil hindi mo man lang napulbusan ng tender care, eh yang si Ronald baka iwan ka dahil sa sobrang yakap mo, nasasakal na pala” at gaya ng dati, padabog nya akong iniwan sa salas.

Kung may against sa relasyon namin ni Ronald, si Mimi yun. Palibhasa, lumaki sila na walang ama. Iniwan sila at sumama ito sa ibang babae. Namatay ang nanay nila sa pagiging katulong sa New Manila, buti na lamang at may malasakit ang amo, pinag aral sya hanggang college at eto nga, taga suporta naman sya sa mga kapatid nya.
May pinaghuhugutan sya ng galit kumbaga. Pero iba naman ang tatay nya at iba si Ronald. Mabuting syang ama.

“Hi, how’s your day?” post ko sa wall ni Arjerie anak ni Ronald.
“im fine po tita “ reply ng bata

I tried my best na makuha ang loob nya,alam ko kase na yun ang kulang sa kanya. ATENSYON, mula sa ina at mula rin sa ama.
Hindi madali ang ginagawa ko, everytime na inilalapit ko ang aking sarili sa mga anak nya, parang tinuturok ng injection ang puso ko.

“kapag umuwi ako, dalawin kita Arjerie ha, i’ll bring Jenny with me para bonding kayong magpinsan” post ko sa wall nya, ewan ko ba parang feeling ko gusto ko na agad ma meet si Arjerie at kapatid nya. Hindi pa ko nagiging ina, kaya siguro sabik ako sa mga kagaya nila. Lalu na’t teenagers, madami syang mga inquiries na alam kong hindi nya kayang itanong sa mommy nya.

“ARE YOU MY DAD’s MISTRESS?!”

ikinagulantang ko ang nabasa kong post ni Margaret, bunso ni Ronald.
I’m not ready for this confrontation, ayokong masira ang foundation na itinayo ko sa pagitan namin ni Arjerie.
“no im just a friend of your dad” pakumbaba ko
“LIAR ! nakita ko mga pictures nyo ni daddy at walang friends na nagyayakapan ! bata pa ako pero hindi naman ako ganun ka bobo. Sa teleserye lang uso ang linyang ‘we’re just friends”
Galit ang bata, ayokong patulan ang mga salita nya, na animoy asido na ibinuhos sa aking pagkatao.

Im not ready for this kind of battle.

“WALA KA BANG MGA ANAK AT NAGAGAWA MONG KUMABIT SA DADDY KO NA MAY PAMILYA?” another strike at diretso talaga ang sumbat nya sa akin. Hindi ko na kinaya, i logged out.

Nag half day ako, sumakit kase ang ulo ko. I think stressed from Margaret’s post. At naisipan kong maglakad lakad sa Marina Mall, magpapalamig kumbaga.

Saan nga ba nagsimula ang lahat ng ito?


Dati akong nurse sa London, after being married for 7 years. Hindi kami nagkaanak ni Greg, or i’d rather say, hindi kami nagkaroon ng chance makagawa ng anak.
Totoo pala yung kasabihan na “money can buy everything, except Love and affection” dahil sa akin mismo nangyari yan. Dahil sa trabaho, hindi ko namalayan na nag iisa na lang pala ako.

Mula sa London, lumipat ako sa Abu Dhabi. From resident nurse, nag shift ako sa pagiging Derm Care Assistant.

Minsan, naisama ako sa isang party ng mga Filipino Community. Boring din lang naman sa bahay at mainit kaya’t pinaunlakan ko sila.
Hindi ako mahilig sa gimik or party, sa edad kong 36, para bang nalipasan na ako ng gana. Feeling ko, dapat sa edad na ito meron na akong pinu problemang anak na nasa Pinas at palaging tinatawagan para i check…at buhat sa aking likuran ay naulinigan ko ang pakikipag usap ng isang kabayan na parang galit. Mukhang may problema ata sila ng nasa kabilang linya na kausap.
After few minutes ng konting inuman at kwentuhan ay nagpakilala ang bawat isa, bagong community pala ito na binuo ng mga kababayan natin dito sa bansang Arabia.

Lumalalim ang gabi, nagiging masaya ang lahat. Nagkukulitan, may nag aasaran pero likas talaga sa ating mga Pinoy ang malakas palagi ang tawanan.

“Oi nga pala, incase na gusto nyong gumanda, andito lang si Angelu de Leon ng Saudi Arabia, may discount na, libre pa ang konsulta. Yun nga lang, kapag wala na ang boss nya saka kayo pumunta” si Mimi, ang hausmate ko na nagyaya sa akin sa party.
“naku  hindi naman ganun kamahal, saka ia assess pa naman bago magkakaron ng recommendations at magkano magagastos kung sakali “ paglilinaw ko sa kanila
“Hi Ms Angelu, sa tingin mo magkano magagastos ko dito sa pagmumukha ko?” malalakas na tawa ang sumunod kong naintindihan.
Hindi naman sa nanlalait ako, pero si Diego ata ang magpapalabas ng skills ng doctor na amo ko. Kakaiba kase ang mga tigyawat nito sa mukha, at ewan ko ba, mukhang nasobrahan ata sya sa kakakain ng adobong mani nung kabataan nya kaya ayun,naging itsura nya.
“Eh RETOKE sa PUSO kaya mo ba?” huh? isang nakakagulat na malamyang boses ang nakapukaw ng aking atensyon.

Mula sa may gilid ng aking kinauupuan ay nagsalita ang lalake na kanina lamang ay may kausap sa telepono. Hindi ko napansin tuloy dahil sa sarap ng aming mga tawanan,

Nang makauwi na, hinagilap ko ang aking Calendar. Sabay nilagyan ko ng marka ang petsa na yun. Masasabi kong isa sa pinaka masayang gabi sa buhay ko ang napasama sa kanilang grupo. Nagkaroon ako ng mga bagong kaibigan.

Makalipas lamang ang may ilang araw, nagkita kita kaming muli ng grupo, at gaya ng dati malulutong na tawanan ang umalingawngaw sa kabahayan.
Dito ko na nakausap at naka kwentuhan si Ronald. Isa syang Engineer at halos may 3 taon na sa Abu Dhabi. Tahimik na tao per may sense. At kung magbiro, HINDI nakakatawa. kase naman, may nagbibiro bang ang mukha eh mas seryoso pa sa naghahanap ng kayaman ni Yamashita.

Sa linggo linggo naming pagkikita kita, namuo ang isang pagkakaibigan na hindi ko alam kung paano nga ba nagsimula. Ang mga kapatid ni Ronald, sa hindi ko inaasahang pagkakataon, ay dating kasama ko pa pala sa OJT noong college. What a coincidence at halos lahat ng kakilala nya, common friend ko rin.

Habang tumatagal, lalu kaming naging close ni Ronald, isang araw, habang nagku kwentuhan about family, hindi na nya napigilan ang mag kwento. Dala na rin siguro ng pagkakainom nya ng ilang shot ng Brandy, at dahil na rin siguro sa bigat ng kanyang problema, nagkwento sya sa akin.


Tama pala yung mga quote sa facebook na “hindi dahil nagsasama at mag-asawa ay may pagmamahal pa na natitira” at sya ang isa sa living example na aking nakilala.

Ang dati’y linggo linggong pagkikita, nagyon ay naging every other night na. Naging malapit kaming magkaibigan ni Ronald, sa loob lamang ng ilang buwan, nakilala ko sya at ramdam ko ang bigat ng problema na naka atang sa kanyang mga balikat.

“Oi ganda, kayo na ba ni Ronald? “ tanong ni Mimi isang gabi na kakauwi ko lang.
“Nu ka ba friendship, masyado kang USI. Basta ba laging magkasama, may relasyon na agad?”

“ ikaw na ang defensive !” sabay pasok sa kanyang kwarto.
**

Inabot ako ng dinner time sa Mall. Bumaba ako sa food court at habang kumakain, may nakatabi akong Pinay karga ang anak nya.May kakulitan yung bata, at di sinasadya napahawak sya sa hita ko.

“oh sorry, Pinay ka?” sabay tanong nya
“oo, ang cute naman ng baby mo” at sadya namang maganda ang bata

“thank you po, hinihintay kase namin ang asawa ko. Dito nya kami tatagpuin eh, mahirap naman maglakad lakad baka maligaw kami” halatang bago pa lang sya dito.

“ah, nagbakasyon ba kayo?” usisa ko

“ay hindi po, naiayos na ni Mr ang papers namin mag ina, naka dependant kami sa kanya. Naku ate mahirap pag magkahiwalay ang pamilya , kalimitan in the end hiwalay or nagkakaanak sa iba “ obviously, masyado syang frinedly. Pinatamaan talaga ako eh.

1:25am Abu Dhabi.

Habang pinagmamasdan ko si Ronald sa kanyang mahimbing na pagtulog, tinanong ko ang sarili ko.
Hanggang kelan ko nga ba kayang magtiis, hanggang saan ko sya kayang ipaglaban, At may karapatan ba ako na gawin yun?

At muli, nagbalik sa aking ala-ala ang mga sinabi ni Margaret. “WALA KA SIGURONG ANAK ….”  isang mapait na katotohanan.

“o friend, bat mulat ka pa? anong petsa na aba?!” si Mimi, kumuha ng tubig sa ref.
“di ako antukin eh”
“lam mo, simula college kasama na kita. Kaya di mo ko madadaan sa drama.” kilala nya talaga ako.

at kinwento ko sa kanya ang nangyari kanina.

“Friend, isa lang masasabi ko sa ‘yo. LOOK at me, what i’ve become. Gugustuhin mo bang magkaroon ng younger version si Mimi, at yun ay na create dahil sa isang tulad mo”  yun lang at iniwan na nya ako.

At gaya ng sabi nila, TIME heals all wounds. May peklat lang kalimitan na maiiwan para mag paalala na minsan nadapa ka.

Pero ok lang, anong silbi ng pagiging empleyado ko sa Emirates International Hospital kundi ko kayang i Retoke ang peklat na idudulot ng kabiguan ko.

Moment of truth.
Mahigit 3 years pa lang kami ni Ronald, kung sakali man, handa ko bang harapin ang may 30 taon pa na magiging buhay namin kung ngayon pa lang ay sumusugat na sa aking pagkatao ang sumbat ng anak nya sa akin.

Isang haplos sa mukha ni Ronald at ako ay pumikit na.
Madaling araw na pala, malamang ito na ang huling umaga na imumulat ko ang aking mga mata na kaharap sya.



****

Sometimes we have to open our eyes to see better view of the future.

Di ko tutularan ang Tatay ko...

kalimitan sa atin takot sa ama, akala natin lahat ng sasabihin natin kokontra sya.

Palibhasa lumaki tayo na sya ang kinatatakutan higit sa ating ina, ang salita nya kalimitan ay batas sa loob ng tahanan, pero natutuwa ako, kahit papaano nakilala ko ang tunay na pagkatao ng tatay ko bago pa maging huli ang lahat.

lumaki ako na ilag sa aking ama, mahilig syang mamalo, di ko maintindihan kung bakit pag nagkakamali ako pinagsasabihan nyaako at pilit pinasusunod sa gusto nya.naalala ko pa noong panahon na ayokong mag aral, mas gusto kong maglaro ng basketball, mas masarap mamaril ng ibon sa gubat at higit sa lahat masarap humingi lang ng baon, palagi nya akong hinahabol ng pamalo, high school na ako pero namamalo parin si tatay.mahal nya raw ako kaya nya ginagawa yun. ang pagmamahal pala para sa kanya ay pananakit. lumayo tuloy ang loob ko sa kanya. para sa akin mas ok pa kung di kami magkikita, mas magagawa ko gusto ko.

pilit nyang isinasaksak sa utak ko na wala akong mararating kung tatambay lang ako,
na sundin ko ang payo nya. na wag akong tumulad sa kanya.

wag tumulad sa kanya?
college na ako nung mapag isipan ko ang mga payo nya, paulit ulit nyang ipinapaalala na wag akong tumulad sa kanya. na ibahin ko raw ang aking mundo.

naunawaan ko na ang lahat,
lumaki sa tubigan ang aking ama, nakikisaka, walang sariling lupa.
nakilala nya ang aking ina sa gitna ng anihan sa aming rehiyon. mahirap ang buhay, di sya nakapag aral. pero ganunpaman iginapang nya kaming magkakapatid upang mapapag aral.

at sinabi ko sa sarili ko,susundin ko na sya once and for all para di na nya ako masaktan. kelanman ay di ko sya tutularan.

kaya eto ako ngayon isang engineer,kapatid kong babae abogada na, si bunso naman nasa amerika piloto na.

si tatay?

at dahil sa sinunod namin ang kagustuhan nya na wag syang tularan,
ayun nasa tubigan parin sya, katulad ng dati kasama ng mga nag aani at nag tatanim sa bukid at sa palayan.



palayan na niregalo namin sa kanya.

Sapat Na

Sapat na sa akin ang panoorin ka araw-araw.
Sapat na sa akin ang paglingon mo sa kinaroroonan ko, kahit sandali, 
para maging 'da best' ang araw ko. 
Sapat na sa akin ang magpadala ng mensahe sa'yo, kahit 'di na ako magpakilala. 
Masaya na ako sa kalagayan ko na tumingala sa'yo mula sa paanan ng pedestal,
 na kung saan kita nilagay.

Hindi ka kasi para sa akin. 

Kahit naging magkasama tayo palagi, ni minsan, 

hindi mo naisip na lumapit sa akin at makipag-usap kung ano bang relasyon meron talaga tayo. Natanggap ko nang kahit kailan wala akong maasahan mula sa'yo. 

Malayo ang mundo mo sa mundo ko, kaya hindi ako naaalila ng ideyang magiging tayo. 

Aminado ko na sa sarili ko na hindi kailan man magiging tayo.

Hindi masakit. 

Naghilom na ang sugat bago pa ito dumugo.

Naisip kong walang patututunguhan ang pagtingala ko sa iyo. 

Magkakastiff-neck lang ako. 

Sasaktan, sasayangin at papagurin ko lang ang sarili ko sa iyo. 

Kaya titigilan ko na ang kahibangan ito. 

Naisip ko rin na tanga ang lahat ng ito. 

Katangahan ang umasa na isang araw mapapansin mo ako at magkakagusto ka sa akin, sa pagkatao ko. 

Hindi mangyayari yun... kaya walang kwenta.

Paalam. 

At kung sa aking pamamaalaam napansin mong kulang na ng isang pares ang mga matang nakatuon at tila sumasamba sa'yo sa bawat minuto ng araw mo, ibig sabihi'y pinikit ko na ang mga mata ko. 

Tumingala ka sa langit... nandun ako..!

***

bokasyon, hindi propesyon

I'm working in retail. at talagang hindi madali ang trabaho. araw-araw nakatayo ng 8-12 hours, buenas na kapag nakaupo ng 1 oras. palaging nag-iisip, ano ang gagawin na promotion, panu makaka hit ng quota, panu makaka survive ang shop na hawak ko, panu mag gu grow at marami pang paano. there come a time na muntik na akong mag resign. i applied for a new job, nakapag submit na ako ng G50, malaki ng 3x ang salary sa current na sinasahod ko. I will be under government agency, on call nga lang kapag kinakailangan lalu na at sa technical support team ang hahawakan ko. i have a sum amount inside my savings account na naka ready para ibalik sa company as what my aggreement says na kailangan bayaran ko ang mga company trip kapag nag resign ako 6 months after the trip, at 2 months salary ko dahil hindi ko na mahihintay ang 2 months notice. i was about to click "send" button para sa resignation letter ko ng biglang mag ring ang aking phone, in the other line was a customer na kasambahay, bumili sya sa akin ng netbook few weeks ago. tinatanong nya panu gamitin ang singtel mobile broadband na nahiram nya sa amo nya using her netbook. after i finished talking to her, napa isip ako...anong klase nga ba ng trabaho meron ako within my 5 years dito sa singapore. eto bang mga tumatawag sa akin at humihingi ng tulong eh masasagot ko pa kapag nag iba na ako ng linya ng trabaho? last na naging tanong ko sa aking sarili, NAGING MASAYA ba ako sa trabaho ko at nakatagal ako ng may 5 years na halos paulit ulit lang na routine at katakut takot na stress ang binibigay sa buhay ko. after asking that to myself, i click "CANCEL" sa ise send ko sana na email. hindi ko pala kayang talikuran ang mga customers na naging bahagi ng buhay ko. sometimes, it's not the amount of pay you are recieving, it's the HAPPINESS that you are experiencing. being in a customer service is NOT a profession, it's a VOCATION. *** kung di ka na masaya sa trabaho mo, you can leave, go on. _________________

napunit na pangarap

Hindi ko napansin, malamig na pala ang kape na nasa aking harapan

Time check : 12:45am
ah, maaga pa. hindi pa nagbubukas ang pintuan para makapag pre-boarding ang mga pasahero na bibyahe pauwi ng Pinas.
4 years....parang kailan lang, jobhunter ako sa Singapore.
Halos magmakaawa ako noon sa mga agency, mahanapan lang ako ng trabaho.
Sabi ko, kahit mababa lang ang sweldo basta ang mahalaga magka trabaho ako.
Araw-araw nagsisimba, nananalangin na sana may tawag ng magmula sa mga inaplayan ko na kumpanya.
Mabait talaga si Lord, halos ilang linggo lamang ay natanggap ako sa trabaho.
Sa isang sikat na Hotel.
Hindi ganoon kalaki ang sweldo, pero ayos na para mabuhay ako ng maayos.
Mabilis lumipas ang mga araw, naging buwan hanggang sa naging taon.
Nagkaroon ako ng napakaraming mga kaibigan.
Mga kaibigan na naging kasama ko upang wag malungkot at mangulila sa pamilya na aking naiwan.

2009, nakilala ko si Joan.
Isa syang telemarketer ng isang kilalang Credit Card company.
Dahil S-PASS holder ako at medyo maganda ang nakalagay na Title ng aking posisyon, hinimok nya akong mag apply ng creditcard.
Kaya daw ng kumpanya nila na maipa approve ang application ko at makakatulong din yun sa aking pang araw-araw na gastusin.

Nagpahimok naman ako.

Mula sa $1200, pinalabas nyang $2500 ang aking sinusweldo.
Makalipas ang ilang araw, may natanggap akong makapal na sobre. Laman nito ang card at ilang papeles mula sa kilalang banko.
Natuwa ako, hindi ko alam ano ang gagawin ko sa card na aking hawak.
Napakalaki ng $8,000 na credit limit na binigay sa akin.

Unang kaskas, bumili ako ng laptop.
Pakiramdam ko habang pumipirma ako, isa akong mayaman.
Nakangiti lahat ng sales staff sa akin, welcome na welcome.
Masyado akong natuwa, kaya't sumunod kong binili ay relo, sapatos, ilang pirasong damit.
Kinagabihan, inimbitahan ko ang aking ilang kaibigan na mag hapunan.
Nilibre ko sila. May pambayad ako, may $8000 credit limit ang aking creditcard.

Nagkita muli kami ni Joan, sabi nya pwede na rin daw akong mag apply sa ibang creditcard company.
At hindi nga ako nag dalawang isip, dahil may laptop na ako, nakapag online ako at malaya kong napuntahan ang mga website ng iba't ibang creditcard company.
Apply dito, apply doon.
Wari'y nalunod ako sa kasiyahan ng maraming hawak na gadgets.
Yung maraming damit sa closet, maraming sapatos.

Dumami lalo ang aking mga naging kaibigan.
Nakapunta lahat dito ng mga kapatid ko, maging si Inay naisama rin.
Nagkaroon ng dating ang pangalan ko, naging bukambibig ng mga kaibigan ko.
Minsan nga nagpapa utang pa ako mula sa mga cash advances ng mga creditcards.
Nagpa package ako ng 3 jumbo box sa LBC, hari ng padala ang tawag sa akin ng mga kamag anak ko. Isa-isa nilagyan ko ng mga pangalan ang bawat pasalubong na nasa kahon.

Nakapasyal ako sa mga bansa sa paligid ng Singapore,
nakapag bakasyon ako sa mga lugar na dati-rati'y sa litrato ko lamang nakikita.
Lahat iyon ay UTANG.

UTANG na kailangan ko palang bayaran.

2010. lumipat ako ng inuupahang tirahan.
Hindi ko na kayang magbayad ng 1 kwarto.
Malaki na ang utang ko at kabi-kabila na ang tawag sa akin ng mga banko, naniningil. Ang iba nagbabanta na iba bangkarote daw nila ako.
Nakakasakit ng ulo, nakakawala ng focus.

Hanggang sa nag bukas ang pintuan ng Resorts World Sentosa
Unang tapak ko sa Casino, nanalo agad ako mula sa aking puhunan na $100, lumago ito at naging $5200.
Natuwa ako, na sa sobrang kagalakan, nakalimutan ko ang aking mga problema.
Nabayaran ko unti-unti ang ilang creditcards ko.

Pero hindi parin ito sapat sa laki ng mga naging utang ko, kaya't nagpabalik balik ako sa RWS.

Nang mabuksan ang Marina Bay Sands, mas lalo ako ginanahan. Malapit kase ito sa aking trabaho. Pagkakalabas ko, dito na ako dumederecho.
Minsan pinapalad, pero kung kukwentahin ko ang naging panalo, mas lamang ang natalo kong pera.
dito ko natutunann ang kasabihang "LIFE IS A GAMBLE"

at sa inaraw-araw kong pagsusugal, nanawa rin ako.
Naubos ang aking mga kaibigan.
Ang mga kasama ko dati sa ligaya, isa-isang hindi ko mahagilap.
Pati sa facebook ini ignore na nila ako. Siguro iniisip nila na uutangan ko sila.
Pati trabaho ko naging apektado na. Hindi na ako makapasok ng ayos, ang ilan sa aking mga kasamahan nautangan ko na rin.

Hindi ito ang buhay na aking pinangarap 4 na taon nakakaraan.
Hindi ganito ang mga plano ko sa aking buhay, ngunit ano ang aking magagawa kundi ang ayusin ito habang may panahon pa.

Alam kong mali ang aking desisyon na pagtakbo sa mga utang.
Ngunit mas mahihirapan lamang ako kung mananatili pa ako dito at lalo lamang mababaon sa hirap, na maaring mag resulta ng hindi maganda.

Mababayaran ko din ang aking mga utang, hindi man sa ngayon malamang kapag naiayos ko na muli ang aking buhay.

at ngayon nga ay heto ako, naghihintay sa eroplano na mag-uuwi sa ating bayan.
Sa Pinas, magsisimula akong muli...tatahiin kong muli ang mga napunit kong pangarap.

*****
this is a true story
character is now in Pinas and planning to return here
to pay his debts after selling a parcel of Land

Piring sa Puso

"this is your captain, welcome to Singapore !" 

ang bilis ng oras, kani-kanina lamang ay nasa Pinas pa ako kasama ang mga tao na malapit sa aking buhay. 
haharapin ko na naman ang reyalidad, trabaho-internet, bahay-internet, trabaho internet...and so on. paulit-ulit na routine, ganyan ang buhay ko. 

Sabay sa pagdapyo ng hangin sa aking mukha ay ang pagbabalik tanaw ko sa nakaraan. 

Nakilala kita noong panahon na ako ay nasa magulong estado. 
Noong una, kakulitan lamang kita, at dahil kailangan ko ang pirma mo sa papeles na hawak ko, nakipag kulitan naman ako. 
Magdamag tayo na nagpalitan ng message sa text, nanakit na nga ang mga kamay ko. 
Sino ba naman ang hindi magti tyaga na makipag text eh ang pogi mo. 
Isa sa mga kahinaan ko. 

Lumipas ang ilang araw, gumimik tayo. 
Gimik na nagpaiba ng galaw sa aking mundo. 

Minahal kita, at alam kong nagkaroon din ng puwang ako sa puso mo. 
Ngunit alam natin pareho na walang patutunguhan ang relasyon na namumuo sa ating pagitan. 
Kailangan kita dahil requirements ko ang pirma mo, 
Kailangan mo ako, dahil achievement mo ang mga impormasyon na dala-dala ko. 
Gamitan, yun ang eksaktong salita para sa klase ng relasyon na meron tayo. 

Tao lang ako na natututong magmahal. 
Nahulog ng husto ang loob ko sa 'yo at hindi ko namalayaan, 
hinahawakan ko na pala ang isang bagay na kailanman ay hindi naman magiging akin. 
Gusto kitang ikulong sa aking mundo, 
isang pagkakamali na ngayon ay natutunan ko. 

Iniwan mo ako... 

Nawala ang tao na nagpabago sa inog ng aking mundo. 

at makalipas ang 5 taon, muli tayong nagtagpo. 

Iba na ako, nagbago na ang damdamin ko sa 'yo. Yan ang sinabi ko sa harapan mo. 
At dahil kailangan ikaw ang makasama ko sa ilang araw na pananatili ko sa Pinas, hindi naiwasang sumilip ng puso ko sa tao na aking kasa-kasama. 
Andun parin ang pagmamahal, andun parin ang salitang UMAASA. 

at para lamang huwag masaktan, tinapik ko ang aking puso upang iwan ang bintana kung saan ka nya nasisilayan. 

Mas maayos na ang ganito, mamahalin kita ng patago na lamang. 
Kesa ihayag ko sa iyo ang damdamin na kailanman ay hindi magkakaroon ng katugunan dahil pareho nating batid na ito ay isang kalokohan. 

Masaya ka sa pamilya mo, malungkot naman ang buhay ko. 
Pero ayos na ako sa ganito, kesa naman tuluyang mawala ang tao na nagturo kung paano paikutin muli ang mundo. 

Para sa isang kaibigan, pasensya na sa aking pagiging hibang, 
Sa susunod natin pagkikita, sisiguruhin kong nakapiring na ang aking puso para hindi na muling makadungaw sa bintana at makaramdam ng 
maling pag-asa. 

****

huling pagkarga

"Yvette, kayo, san ang punta nyo sa sunday?" 
"sa Eternal siguro, dadalawin si lolo..." malamyang sagot ko. 

Friday pa lang naririnig ko na sa mga ka klase ko na pupunta sila ng SM. 
na mamamasyal sila, kakain sa labas at magsisimba kasama ang mga papa at daddy nila, kase father's day daw. 

Ilang Father's day na ba ang lumipas simula ng makasama namin si Papa? 

4 years old pa lang ako nung maghiwalay sila ni mama. 
hindi ko alam ang reason, basta natatandaan ko lang, umuwi kami kina lola. 
Tapos yung bahay namin dati, iniwan namin, si papa hindi na rin nagpakita. 

Ilang linggo lang, si mama naman ang umalis. Nag abroad sya. 
Napahinto kami ni kuya sa pag-aaral. Aantayin na lang daw ang bukasan ng klase, 
kase hindi na kami pwedeng pumasok sa school namin, 
masyado ng malayo at may sakit si lolo. 

mahirap mawalan ng magulang, sina lolo at lola lang nakakasama namin. 
kalimitan si kuya umuuwi sa bahay, tumatakas sa school. 
nahihiya daw sya kase sabi ng mga teacher at kaklase nya lumipat daw kami kase naghiwalay ang mga magulang namin. 

minsan nagpunta sa school si papa. may affair kase kami noon sa central. 
ang saya-saya ko, kinarga nya ako gaya ng dati nyang ginagawa noong magkakasama pa kami, ang sarap ng feeling! 
ipinikit ko ilang beses ang aking mga mata, gusto kong namnamin ang ginhawa ng pakiramdam kasama ang aking ama. 
ayokong bumitaw sa kanya, kahit alam kong napapagod na sya dahil medyo malaki na ako. 7 years old na kase at matangkad pa. 
after ng event, 
nagpaalam na rin sya. 

Yun na pala ang huling pagkarga nya sa akin. 

Sunod na dumalaw sya, sinabi nya na a abroad na rin daw sya. 
natuwa ako, sa wakas, susundan nya si mama. 
Pero mali pala ako ng hula, kase sabi nya sa Dubai daw ang punta nya. 

Simula noon, di na namin nakita si papa. 
si mama naman minsan lang kung umuwi, kami lang nina lola ang dumadalaw sa kanya. 

Hanggang sa namatay nga si lolo at kami na lang 3 ang naiwan. 

Minsan tumawag si papa, sabi nya may bago na daw kaming kapatid. 
nag-asawa na pala sya, yung babae na sumira ng aming pamilya ang sya ngayon kasama nya. 
Hindi ako umimik ng sabihin sa akin ni papa ang pangalan ng kapatid daw namin. 
Iniabot ko kay kuya ang celphone, at ini off naman ito ni kuya. 
hindi ko na kailangan pang itanong kung bakit, obvious naman na galit din sya. 

Sino ba ang matutuwa kapag nalaman mo na ang papa na nami miss mo, 
ay may kinakarga na palang ibang bata. na imbes na kami ang kasama nya tuwing linggo para mamasyal, ayun at iba ang inaalagaan nya. 

si papa rin kaya ang nagtitimpla ng gatas nung bagong kapatid namin? 
Kapag nanonood kaya si papa ng tv, hinehele nya rin kaya sya hanggang makatulog gaya ng ginagawa nya dati sa amin? 

may kumirot sa dibdib ko. 
siguro nauuhaw lang ako, kailangan ko lang uminom ng tubig para mawala ito. 
hindi naman ako nagagalit dun sa bata, naiinggit lang ako. 

Kanina lang nag open ako ng facebook, nakita ko ang post ni papa.nagpapasalamat sa mga bumati ng happy father's day sa kanya. 
Picture ng anak nyang bago yung nasa profile pic nya, parang may pumipitik sa dibdib ko. 

nasasaktan ba ako? 
hindi, nauuhaw lang siguro. 
nauuhaw sa pagkalinga ng isang ama, na hayun at may karga ng iba. 

hindi ko na itinuloy mag facebook, nag city ville na lang ako. 
mas ok pang maglaro na lang kesa manood ng mga pictures na hindi naman ako masisiyahan. 

*** 

para sa AMA na nilisan ang kanyang pamilya, 
sana maging masaya ka sa kabila ng kalungkutan namin ni kuya. 
hindi ko kaylanman makakalimutan ang iyong huling pagkarga... SALAMAT sa ALAALA PAPA. 
_________________